AC Milan 1989-1995

In de loop der jaren zijn er heel wat teams die tot de verbeelding hebben gesproken. AC Milan uit begin jaren 90 is een dergelijk team. Onder leiding van clubvoorzitter Silvio Berlusconi werd AC Milan een topteam. Hij haalde de Nederlanders Ruud Gullit, Marco van Basten en Frank Rijkaard binnen. De coach Arrigo Sacchi boetseerde een topteam dat het 4-4-2 systeem bijna tot in de perfectie uitvoerde.

Speelwijze

Grote teams kenmerken zich doorgaans door een “nieuw” soort voetbal. Het 4-2-4 systeem van Brazilië in 1958, het “cattenacio” van Inter Milaan in de jaren 60, het “totaalvoetbal” van Oranje in de jaren 70. AC Milan van begin jaren 90 kun je gerust in dit rijtje zetten. De belangrijkste twee mensen waren trainer Arrigo Sacchi en vrije verdediger Franco Baresi. Sacchi streek in 1987 neer bij AC Milan nadat hij indruk had gemaakt met Serie B-club Parma. Trainer Sacchi opteerde voor pressievoetbal met het hele elftal. Er werd veelvuldig getraind met touwen om de middel van de spelers om de afstanden niet te groot te laten worden. Het gevolg van het pressievoetbal was dat er een grote ruimte lag achter de verdediging en daar lag een belangrijke taak voor Franco Baresi. Om dit probleem te omzeilen speelde hij met zijn viermansverdediging consequent op buitenspel. Baresi was niet alleen de man om de gaatjes te dichten. Hij was ook de eerste man in de opbouw en schroomde niet om ten aanval te trekken. Om verdedigend niet te veel in de problemen te komen stond er een blok van vier mensen centraal; de laatste man, voorstopper en twee verdedigende centrale middenvelders. Deze vier moesten zorgen dat er op de juiste plaats en op het juiste moment druk werd gezet en dat de afstanden niet te groot werden. De overige veldspelers mochten frank en vrij aanvallen wanneer het kon. On-Italiaanser kon het bijna niet.

Opbouw van het team

De basis voor de succesperiode werd in 1986 gelegd toen de steenrijke Silvio Berlusconi de nieuwe voorzitter van AC Milan werd. AC Milan presteerde de laatste jaren maar matig en de nieuwe preses verlangde terug naar de tijd met Nordahl, Gren, Liedholm, Schiaffino en Cesare Maldini, de vader van Paolo Maldini. Berlusconi haalde de onbekende Arrigo Sacchi uit de Serie B en had een grenzeloos vertrouwen in hem en aanvoeder Franco Baresi. Op voorspraak van die twee haalde Berlusconi twee van de beste Europese spelers naar Milaan. Europees topscoorder Marco van Basten werd voor een fooi bij Ajax weggehaald. Ruud Gullit kostte de club maar liefst 17,5 miljoen gulden; destijds een wereldrecord. In het eerste seizoen van Sacchi en de twee Nederlandse toppers werd direct de Italiaanse landstitel behaald. Toch was Sacchi nog niet helemaal tevreden over de selectie. Hij miste naast Carlo Ancelotti een man centraal op het middenveld. Op voorspraak van Ruud Gullit en Marco van Basten werd Frank Rijkaard na het succesvolle EK’88 naar AC Milan gehaald. Hij was in 1987 opgestapt bij Ajax en via Sporting en Real Zaragoza werd hij herenigd met zijn twee vrienden.

Rijkaard mocht op zijn geliefde plaats centraal op het middenveld spelen naast Carlo Ancelotti. Samen met libero en aanvoeder Franco Baresi en voorstopper Alessandro Costacurta, vormden zij het in de ogen van Sacchi het belangrijke blok van vier. De verdediging werd gecompleteerd door rechtsback Mauro Tassoti en de talentvolle linkerverdediger Paolo Maldini. Maldini was zo compleet dat hij uitgroeide tot wellicht de beste linksback allertijden. De verdediging stond als een huis en speelde jarenlang wekelijks samen. Pas in 2000 speelde AC Milan voor het eerst zonder één van deze vier verdedigers in de basis. Deze ijzersterke defensie was wel nodig want de kwaliteit van de keepers hield niet over. Eerst was Galli de keeper, later verscheen de onzekere Rossi in het doel. Links op het middenveld speelde de snelle en technische rechtspoot Roberto Donadoni. Ruud Gullit vormde vaak net als in het Nederlands elftal met Marco van Basten het spitsenduo. Toen Daniele Massaro in de ploeg verscheen speelde Gullit ook vaak vanaf rechts, wat ten koste ging Colombo. Met Rijkaard, van Basten, Gullit, Baresi en Maldini beschikte Milan over vijf spelers die tot de absolute wereldtop behoorde.

De eerste periode Sacchi (1987-1991)

Met deze vijf toppers in de gelederen werd in 1989 de Europa Cup voor landskampioenen gewonnen. AC Milan kwam maar moeizaam op gang en had in de tweede ronde zelfs strafschoppen nodig om Rode Ster Belgrado uit te schakelen. In de halve finale tegen Real Madrid had Milan in Spanje een 1-1 gelijkspel uit het vuur gesleept. In het San Siro speelde de Milanezen misschien één van haar beste wedstrijd ooit. Het toch niet kinderachtige Real Madrid met trainer Leo Beenhakker en spelers als Butragueño, Schuster, Gordillo, Sanchez en Michel werd met 5-0 van de mat gespeeld. Zowel Gullit, Rijkaard als van Basten scoren ieder een doelpunt. De Nederlanders zijn nu definitief op hun plaats bij AC Milan. In de finale wordt de “Oranje-show” opnieuw opgevoerd. Gullit en van Basten scoren ieder tweemaal en Steaua Boekarest heeft met 4-0 het nakijken. Een jaar later zorgde Rijkaard met het enige doelpunt in de finale voor prolongatie van de Europese titel. De route naar de “Cup met de grote oren” was ditmaal loodzwaar geweest. Achtereenvolgens moesten Helsinki, weer Real Madrid, KV Mechelen en Bayern München uitgeschakeld worden.
Door winst in de Europa Cup I in 1989 en 1990 mocht AC Milan proberen de “toetjes” in de vorm van de Europese supercup en de wereldbeker te winnen. De suprematie van de Milanezen werd onderstreept door in 1989 ten koste van het Barcelona van Johan Cruijff de Europese supercup te winnen. Een jaar later was Sampdoria niet goed genoeg. Door in 1989 de wereldbeker te winnen van het Colombiaanse Nacional Medellin en in 1990 van het Paraguyaanse Olimpia was AC Milan zonder enige vorm van twijfel de beste club van de wereld. In de lente van 1991 liep AC Milan onverwachts averij op door in de halve finale van de Europa Cup I uitgeschakeld te worden door Olympique Marseille. In de zomer van 1991 werd er afscheid genomen van Sacchi die de Hollandse creativiteit en de Italiaanse discipline tot een succesvolle mix maakten.

De eerste periode Capello (1991-1995)

De opvolger van Sacchi werd ex-international Fabio Capello. Waar Milan onder Sacchi een oase van rust was op gebied van transfers kocht Capello de ene na de andere topper. Savisevic, Desailly, Weah, Papin en Boban zijn zo maar wat Europese toppers die vielen voor de lires van voorzitter Berlusconi. Met de Italiaan Lentini verbrak AC Milan weer het wereldrecord van de duurste transfer. Nu was verversing wel nodig, want er verdwenen ook nog al wat voetballers uit het San Siro. De oude Carlo Ancelotti was vervangen door het jonge talent Demetrio Albertini uit de eigen jeugd. Bovendien vertrok Roberto Donadoni naar Japan om overigens weer snel terug te keren. Door de vele transfers kwam Ruud Gullit regelmatig op de bank terecht en vertrok vervolgens kwaad naar Sampdoria. Marco van Basten speelde tijdens het seizoen ’92-’93 door een blessure vaker niet dan wel. De Europa Cup I finale van 1993 tegen Olympique Marseille (1-0 verlies) zou achteraf gezien zijn laatste wedstrijd voor AC Milan zijn. Hij probeerde op allerlei manieren terug te keren. Toen dat medio 1994 leek te lukken stelde van Basten voor om een jaar lang gratis voor Milan te voetballen, omdat de club zijn volledige salaris en revalidatie hadden betaald. Het mocht echter niet zo zijn. Het persoonlijke hoogtepunt van “San Marco” was in het seizoen 1992-1993 toen hij in de met de 4-0 gewonnen thuiswedstrijd tegen IFK Göteborg viermaal scoorde waarvan één met een prachtige omhaal.

Dat Milan gewoon het salaris en de revalidatie van “San Marco” betaalde is geen geval op zich. De club legde de spelers zoveel mogelijk in de watten. Het trainingscomplex “Millanello” was van alle gemakken voorzien; zelfs een operatiezaal was aanwezig. Ook lagen er talloze verschillende soorten voetbalvelden, zodat de laatste training voor een wedstrijd op het trainingsveld plaatsvond dat het meeste leek op het veld van de eerstvolgende wedstrijd. AC Milan was zijn tijd ver voorruit en is achteraf gezien de eerste volledig geprofessionaliseerde voetbalclub ter wereld.

Hoewel de Europa Cup I finale van 1993 met de Nederlanders Rijkaard en van Basten met 1-0 van Olympique Marseille werd verloren mocht AC Milan toch proberen de Europese supercup en de wereldbeker te winnen. Olympique Marseille en haar voorzitter Bernard Tapie werden immers schuldig bevonden aan omkoping. Milan mocht de plaats van de geschorste Fransen innemen, maar won niet van Parma om de supercup en niet van São Paulo om de wereldbeker. Een jaar later won AC Milan volledig onverwacht met 4-0 de finale van het Barcelona van Johan Cruijff met o.a. Koeman, Guardiola, Romario, Stoitchkov. In 1995 haalde het nieuwe vreemdelingenlegioen van AC Milan voor de vijfde maal op zeven jaar tijd de Europa Cup I finale. Ajax met ex-Milanspeler Rijkaard won vlak voor tijd met 1-0 door een aanval die opgezet werd door diezelfde Rijkaard.

Einde van een succesploeg

Voorzitter Berlusconi wilde koste wat het kost aan de Europese top blijven en bleef maar kopen. Bierhoff, Leonardo, Ziege, Dugarry, Baggio, Davids en Helveg zijn zomaar wat namen die op Milanello neerstreken en sommigen vertrokken even snel als zo gekomen waren. Ook aan het trainersfront was het onrustig. Capello ging, Tabarez kwam, Sacchi keerde terug evenals Capello en toen kwam vervolgens Zaccheroni. Alle inspanningen en lires ten spijt: AC Milan kwam niet eens meer in de buurt van de Europese top. Enkele jaren moesten de Milanezen het zelfs zonder Europees voetbal stellen.

Aan het einde van het seizoen ’96-’97 vertrok trainer Sacchi voor de tweede en laatste maal uit Milaan. Bovendien stopte het boegbeeld van AC Milan Franco Baresi, die in 1982 als wissel al wereldkampioen werd. Als blijk van waardering zou het nummer van Baresi; nummer 6, nooit meer door een speler van AC Milan gedragen worden. Naast Baresi stopte ook Mauro Tassotti medio 1997. Van het “grote” AC Milan waren toen alleen nog Maldini, Costacurta en eigenlijk ook Albertini en Rossi over. Berlusconi verlangde sindsdien terug naar de begin jaren 90. Een bijna volledig Italiaans elftal met enkele gerichte aankopen, bleek een juiste keuze. Nu zat Berlusconi met een grote en dure selectie, die wemelde van de ontevreden, arrogante buitenlandse vedettes. Het lijkt onwaarschijnlijk in tijden van de op hol geslagen transfermarkt, dat AC Milan met haar puissant rijke voorzitter een ploeg krijgt met slechts drie buitenlanders. AC Milan zou wellicht ooit terugkeren aan de Europese top, maar de ploeg zal waarschijnlijk niet zo herkenbaar zijn als de topploeg van 1989-1995. Bovendien lijkt het ten tijde van snel veranderende selecties onmogelijk om vijf Europa Cup I finales te halen op zeven jaar tijd.

Prijzen:

• Europa Cup I: 1989, 1990, 1994
• Europa Cup I finalist: 1993, 1995
• Wereldbeker: 1989, 1990
• Wereldbekerfinalist*: (1993) 1994
• Europese Supercup : 1989, 1990, 1994
• Landskampioen: 1992, 1993, 1994

*In 1993 viel AC Milan in voor het geschorste Olympique Marseille tijdens de wedstrijd om de wereldbeker

Belangrijkste spelers

Lees verder

• Wereldelftal wordt wereldkampioen: Frankrijk 1998-2000
• Inter Milaan (1964-1967): Catenaccio
• Tiqui-taca-voetbal: Barcelona ('06-'11) en Spanje ('08-'12)