Hoe gezond is hardlopen en marathonlopen

Jan en de hele wereld loopt hard. Bewegen is gezond, wordt ons voorgehouden en hardlopen kun je altijd en overal doen. Je hebt er geen dure apparaten voor nodig; met een paar goede schoenen en soepele sportkledij kun je al snel op pad. Bij de Dam tot Dam loop in 2014 stierf een van de deelnemers en het gebeurt vaker dat een deelnemer tijdens een sportevenement bezwijkt. Hoe gezond is hardlopen eigenlijk? En is het goed om de marathon te gaan doen? Of kun je maar beter gaan wandelen?

Sportschoenen

Steeds meer Nederlanders kopen een paar goede sportschoenen en beginnen met hardlopen. Een vijfde van alle volwassenen loopt regelmatig hard. Dat is niet zo verwonderlijk als je bedenkt dat hardlopen relatief goedkoop is en dat je het op elk tijdstip kunt doen en dat je je eigen tempo kunt bepalen. Je zit niet te sporten in de zweetlucht van een ander, maar je bent heerlijk in de buitenlucht. Als het niet anders kan in de groene parken van de stad en waar mogelijk in de natuur.

Apps

Er zijn diverse apps met trainingsschema’s, tips en informatie. Je kunt er je vorderingen op bijhouden en de apps houden je gaande, ze stimuleren om door te gaan. Je kunt met de app precies bijhouden hoe lang je hebt gelopen en hoeveel kilometer je in die tijd hebt gedaan.

Goed voor de conditie

Hardlopen is hip en mensen steken elkaar aan om ook in de benen te gaan. Het is goed voor je longen en je algehele conditie en het past bij de adviezen dat bewegen goed voor ons is. Regelmatig worden we echter opgeschrikt door berichten over deelnemers aan sportevenementen die overlijden.

Hartkwalen

De oorzaak van het overlijden kan liggen in overerfbare hartkwalen of afwijkingen aan de kransslagader. Wie dergelijke kwalen heeft kan best oud worden, maar dan is hardlopen niet altijd de meest gezonde activiteit. Naar schatting sterven er jaarlijks 200 tot 250 mensen tijdens of na sportevenementen. Naast de hiervoor genoemde kwalen is oververhitting een gevaarlijk sluipmoordenaar.

Hitteberoerte

Iemand die hardloopt kan een hitteberoerte krijgen en het komt vaker voor dan we denken. Temperatuurproblemen van het lichaam komen tien keer vaker voor dan acute hartproblemen. De Nijmeegse Vierdaagse van 2006 kan daar over mee praten. Het wandelevenement werd in dat jaar onder zeer warme omstandigheden gelopen, het was ronduit heet, en dat had voor twee deelnemers desastreuze gevolgen. Ze stierven tijdens het evenement en tientallen anderen moesten in het ziekenhuis behandeld worden.

Lichaamstemperatuur

Het lichaam kan niet meer functioneren bij grote hitte. Het mag niet warmer worden dan 42 graden. Wordt de lichaamstemperatuur hoger, dan overleeft een mens dat niet. Het proces dat dan in gang wordt gezet is onomkeerbaar.

• Organen vallen uit;
• bloed gaat stollen;
• eiwitten vallen uiteen.

Oververhitting

Een mens raakt oververhit als het lichaam de warmte niet goed kan afvoeren. Een lijf in rust is ongeveer 37,2 graden warm. Door inspanning produceren de spieren warmte en het lichaam gaat zweten om die warmte af te voeren. Lukt dat onvoldoende dan gaan de bloedvaten in de huid open staan. De hardloper gaat rood aanlopen. Normaal gesproken moet dit voldoende zijn om de warmte af te voeren en de balans te herstellen. Er ontstaat, als het goed is, een balans met een hogere lichaamstemperatuur.

Te warme kleren

Oververhitting kan ontstaan door te warme kledij te dragen waardoor de warmte onvoldoende kan worden afgevoerd. Andere factoren spelen bij oververhitting ook een rol, zoals de omgevingstemperatuur, de kracht van de zon en een hoge luchtvochtigheid.
Daarbij maakt het veel uit of je goed getraind bent en goed met warmte om kunt gaan. Dit verschilt bij elk mens.

Bewegen is gezond

Ondanks de alarmerende berichten over oververhitting en hartfalen na een hardlooptocht is bewegen nog altijd gezonder dan helemaal nietsdoen. Duursportatleten leven over het algemeen langer dan mensen die nauwelijks uit hun stoel komen. Het scheelt wel een jaar of 6, 7 tot 8.

Marathon

Er is bewegen en er is bewegen; je kunt af en toe een paar kilometertjes hardlopen of je kunt je te buiten gaan aan de ene marathon na de andere. Marathonlopen is eigenlijk niet zo gezond. In het algemeen kan worden gezegd dat recreatieve lopen beter zijn voor de mens. Wie een beperkt sportief talent heeft kan zich beter niet te wagen aan extreme evenementen.

Hardlopen opbouwen

Hardlopen kun je opbouwen. Loop eerst eens een uur hard voor je op de snelheid gaat letten, is het advies van bewegingswetenschappers. Bouw het rustig op om blessures te voorkomen. Hart en longen passen zich redelijk snel aan de inspanningen aan en komen snel in conditie, maar voor gewrichten duurt dat langer, net als voor de spieren. Wie als een dolle begint met hardlopen kan last krijgen van bijvoorbeeld de knieën.

Medische keuring

Sporters doen er goed aan zich regelmatig te laten keuren, zodat de gezonde bewegingsdrang ook echt gezond blijft en geen schade toebrengt aan het lijf. In Italië is de keuring voor deelnemers aan sportevenementen al verplicht. Zonder voldoende medische testresultaat mag je daar niet meelopen. De dokter onderzoekt de urine, meet de bloeddruk en het vetpercentage en kijkt naar de longfunctie en luister naar het hart. Na zo’n keuring met een positief resultaat is nog niets honderd procent uitgesloten, maar het maakt de kans op problemen kleiner. Belangrijk blijft om op tijd te stoppen als het niet goed voelt en om bij twijfel niet aan een marathon te beginnen.

Lees verder

• Gezondheid: Gezondheid en ziekte (special)
• Sportief Ameland - een actief, gezond en gastvrij eiland
• Ameland Adventurerun - halve marathon
• Color Run - hardlopen door wolken kleurpoeder
• Electric Run - een rage
• Ga toch fietsen! Of toch maar hardlopen?